Kolejka górska – urządzenie rozrywkowe instalowane w parkach rozrywki. Klasyczna kolejka górska to konstrukcja z wysokimi wzniesieniami, stromymi spadkami i gwałtownymi zakrętami, po której poruszają się pociągi z pasażerami. Doznają oni silnych wrażeń powodowanych szybko następującymi po sobie zmianami prędkości i wysokości, a także poddawani są działaniu przeciążeń, nieważkości i niedociążeń oraz związanych z nimi zaburzeniami pracy błędnika i doświadczają poczucia zagrożenia.
Za pierwsze kolejki górskie uznaje się lodowe rynny budowane w Rosji już w XVI wieku. Zjeżdżano po nich na specjalnych sankach, przypominały więc tory bobslejowe. Sięgały one wysokości ok. 20 metrów. Ponieważ zjazdy te mogły być budowane tylko podczas mroźnej zimy, wprowadzono rynny drewniane. Za pierwszą klasyczną kolejkę górską uznaje się zbudowaną przez LaMarcusa A. Thompsona w 1884 roku na Coney Island w Nowym Jorku kolejkę Gravity Switchback Railway.
Pierwsza zbudowana na stałe kolejka górska z inwersją powstała w 1848 roku w Paryżu – posiadała ona pierwszy spadek o wysokości 13 m oraz jedną pionową pętlę o średnicy 4 m.
Żadna z dotychczasowych kolejek nie posiadała zamkniętego toru – wagoniki poruszały się raz przodem, a raz tyłem. Pierwszą kolejkę z obiegiem zamkniętym zaprojektował w 1885 roku Phillip Hinkle, który wprowadził też w swojej konstrukcji łańcuch wciągający wagony na szczyt pierwszego wzniesienia. Kolejki te były budowane z drewna. Do dziś istnieją nieliczne funkcjonujące stare drewniane kolejki.
W 1959 park Disneyland (USA) zapoczątkował erę kolejek stalowych budując we współpracy z firmą Arrow Dynamics kolejkę Matterhorn Bobsleds. Wprowadzenie stali, jako głównego materiału konstrukcyjnego, umożliwiło tworzenie znacznie bardziej zaawansowanych kolejek górskich.
W sierpniu 1966 roku w parku Six Flags over Texas (USA) otwarto pierwszą kolejkę „kopalnianą” (ang. mine train coaster) – Runaway Mine Train. Zadaniem tego typu kolejki było symulowanie przejazdu wózkiem kopalnianym, który wymknął się spod kontroli. Kolejka ta działa do dziś, a sam model stał się popularny i powstał łącznie w 21 odsłonach.
21 maja 1978 roku w parku Knott’s Berry Farm (USA) otwarto Montezooma’s Revenge – pierwszą kolejkę typu launch coaster, pozbawioną tradycyjnego wyciągu na rzecz napędu opartego o koło zamachowe.
26 kwietnia 1981 roku w parku Kings Island (USA) otwarto kolejkę Bat – pierwszą kolejkę odwróconą, której pociągi poruszają się podwieszone pod torem. Kolejka ta nie posiadała żadnych inwersji. Została zamknięta w 1983 roku.
W 1982 roku dokonano modyfikacji pociągów znajdującej się w parku Yomiuriland (Japonia) kolejki Momonga Standing and Loop Coaster tworząc pierwszą kolejkę górską do jazdy na stojąco. Pierwszą kolejką górską zbudowaną od razu z przeznaczeniem do jazdy w pozycji stojącej była wybudowana w 1984 roku w parku Kings Island kolejka King Cobra. Obydwie kolejki zbudowała japońska firma TOGO.
9 maja 1992 roku w parku Six Flags Great America otwarto kolejkę Batman The Ride (B&M) – pierwszą kolejkę odwróconą z inwersjami.
W październiku 1997 roku w parku Granada Studios otwarto kolejkę Skytrak – pierwszą kolejkę „latającą” (ang. flying coaster), której pasażerowie znajdują się w pozycji leżącej.
26 maja 2000 roku w parku Kings Island (USA) otwarto kolejkę Son of Beast (RCCA) – pierwszą nowoczesną drewnianą kolejkę z inwersją.
12 stycznia 2002 roku w parku Six Flags Magic Mountain (USA) otwarto kolejkę X – prototypowy model 4th Dimension Rollercoaster firmy Arrow Dynamics – pierwszą kolejkę, która posiada siedzenia mające możliwość obrotu o 360° w osi poziomej. Oznacza to, że siedzenie może odwrócić pasażera „do góry nogami”. Kolejkę tę ulepszono w 2008 roku dodając efekty specjalne (mgła i ogień) oraz zmieniono nazwę na X2.
4 maja 2003 roku w parku rozrywki Cedar Point (USA) oddano do użytku kolejkę Top Thrill Dragster (Intamin), która pobiła dotychczasowy rekord prędkości (198 km/h) oraz wysokości (128 m).
21 maja 2005 roku w parku Six Flags Great Adventure (Jackson, New Jersey, USA) otwarto jeszcze szybszą i wyższą kolejkę Kingda Ka (Intamin), która osiąga prędkość 206 km/h w ciągu 3,5 s (napęd hydrauliczny, przyspieszenie 1,7 g) oraz wysokość 139 m.
5 czerwca 2007 roku w parku Port Aventura (Hiszpania) otwarto kolejkę Furius Baco – prototypowy model Wing Rider Coaster firmy Intamin – pierwszą kolejkę z siedzeniami umieszczonymi po bokach toru, zamiast bezpośrednio ponad lub pod nim, dzięki czemu przejazd sprawia wrażenie lotu na skrzydle. W czasie otwarcia Furius Baco była najszybszą kolejką górską w Europie.
9 lipca 2009 w niemieckim Nürburgring została otwarta kolejka Ring Racer (S&S Worldwide), odbierając kolejce Kingda Ka tytuł najszybszej kolejki górskiej świata, a kolejce Furius Baco (135 km/h) tytuł najszybszej kolejki Europy. Pociąg kolejki wybudowanej przez S&S Power rozpędzany był sprężonym powietrzem. Po przyspieszeniu do 217 km/h w ciągu 2,5 sekundy (przyspieszenie 2,46 g) pokonywał on tor składający się z pojedynczego zakrętu w kształcie ósemki o wysokości 35 m, zwalniając tuż przed nim do 110 km/h. Ze względu na problemy techniczne kolejka pozostawała zamknięta aż do października 2013 roku. W tym samym czasie zdecydowano się zmniejszyć prędkość maksymalną do 160 km/h. Od 2014 roku rollercoaster pozostaje nieczynny – tytuł najszybszej działającej kolejki Europy powrócił do Furius Baco, a Kingda Ka odzyskała tytuł najszybszej kolejki świata.
28 października 2010 roku w parku Ferrari World Abu Dhabi w Zjednoczonych Emiratach Arabskich została otwarta kolejka Formula Rossa (Intamin). Pociąg kolejki za pomocą napędu hydraulicznego osiąga prędkość 240 km/h w ciągu 4 s (przyspieszenie 1,7 g). Tor kolejki ma 2000 metrów długości i w najwyższym punkcie 52 metry wysokości. Formula Rossa została najszybszą kolejką górską na świecie. Ze względu na często występujące duże zapylenie atmosfery w miejscu, w którym jeździ kolejka, pasażerowie obowiązkowo muszą używać okularów ochronnych podczas jazdy.
22 kwietnia 2011 roku w parku Six Flags over Texas otwarto kolejkę New Texas Giant – pierwszą kolejkę o hybrydowej konstrukcji łączącej elementy drewniane i stalowe. Kolejkę zbudowała firma Rocky Mountain Construction na podstawie technologii opracowanej w 2008 roku przez Alana Schilkego i Freda Grubba.
16 czerwca 2012 w parku Mirabilandia (Włochy) otwarto kolejkę Divertical – najwyższy roller coaster wodny na świecie.
W parku Ferrari Land, budowanym w pobliżu parku Port Aventura w Hiszpanii, planowane jest otwarcie w sezonie 2017 roller coastera Vertical Accelerator – najwyższej i najszybszej kolejki górskiej w Europie w kategorii giga coaster o wysokości 112 metrów i przyspieszeniu od 0 do 180 km/h w 5 sekund. Kolejkę zbuduje Intamin.
W parku EnergyLandia planowane jest otwarcie w sezonie 2017 kolejki Speed – najwyższego i najszybszego roller coastera wodnego na świecie. Kolejkę, podobnie jak Divertical w Mirabilandii, zbuduje Intamin.
Również w EnergyLandii planowane jest otwarcie w sezonie 2018 najwyższej i najszybszej kolejki górskiej Europy w kategorii hyper coaster o wysokości 77 m, spadku ok. 80 m i prędkości do 140 km/h, produkcji firmy Intamin (model Mega Coaster).
Gravity Switchback Railway
Batman The Ride (Six Flags Great America) – pierwsza kolejka odwrócona.
Kingda Ka (Six Flags Great Adventure) – najwyższa kolejka górska świata (139 m).
Materiał pochodzi z:
– wikipedia.org
| Powrót do strony głównej |